W setne urodziny Oddziału Górnośląskiego Państwowego Instytutu Geologicznego dyrektor oddziału dr Janusz Jureczka zaprasza mieszkańców Sosnowca do obejrzenia wystawy poświęconej historii Oddziału oraz wypełnianiu zadań państwowej służby geologicznej w regionie. Patronat nad wystawą i obchodami 100-lecia Oddziału objął Prezydent Miasta Sosnowca Arkadiusz Chęciński.
Wystawa „100 lat Oddziału Górnośląskiego Państwowego Instytutu Geologicznego w Sosnowcu” prezentowana będzie przez cały lipiec w pasażu na Placu Stulecia. Uroczyste otwarcie wystawy z udziałem Prezydenta Miasta Sosnowca Arkadiusza Chęcińskiego oraz Dyrektora Oddziału Górnośląskiego dr. Janusz Jureczki odbędzie się w piątek, 9.07.2021 r. o godz. 10.00.
Zapraszamy szczególnie dzieci, które będą miały możliwość obejrzenia ciekawych okazów geologicznych i skamieniałości oraz wzięcia udziału w konkursach geologicznych.
Historia Górnośląskiej Placówki Państwowego Instytutu Geologicznego
Historia Górnośląskiej Placówki Państwowego Instytutu Geologicznego rozpoczęła się w 1921 r., w dwa lata po utworzeniu Instytutu w Warszawie, kiedy jego ówczesny dyrektor prof. Józef Morozewicz podejmuje decyzję o organizacji Stacji Terenowej w Zagłębiu Węglowym. Lokale dla Stacji pozyskano w budynku Szkoły Górniczo-Hutniczej, tzw. „Sztygarki”, w Dąbrowie Górniczej. Był to czas ustalania po powstaniach śląskich nowych granic państwowych, a region Zagłębia, scalony z trzech oddzielnie funkcjonujących do 1914 r. organizmów państwowych, wymagał podjęcia ważnych i pilnych zadań z zakresu kartografii geologicznej oraz bilansu zasobów surowców mineralnych, szczególnie węgla kamiennego.
Wynikiem wykonanych w okresie międzywojennym badań było opublikowanie przez Stefana Czarnockiego w 1935 r. monografii zagłębia, ówcześnie nazywanego Polskim Zagłębiem Węglowym, w której przedstawiono szczegółową stratygrafię utworów karbonu, a także ich podłoża i nadkładu, tektonikę, charakterystykę jakości węgli, warunki hydrogeologiczne, a także ocenę zasobów węgla kamiennego. W tym samym czasie Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki opublikował arkusz Grodziec Mapy szczegółowej Polskiego Zagłębia Węglowego w skali 1:25000 wraz z objaśnieniami, gdzie opisał budowę geologiczną regionu dąbrowskiego i stosowany do dzisiaj podział stratygraficzny karbonu wschodniej części GZW. Do czasów obecnych arkusz ten stanowi wzorzec sumiennej i precyzyjnej pracy kartograficznej. Cały czas trwały prace nad kilkunastoma innymi arkuszami, które przerwała wojna.
Po II wojnie światowej Stacja Górnośląska wznowiła swoją działalność w Czeladzi. W początkowej działalności Stacji kontynuowano prace kartograficzne. Największym jednak osiągnięciem w tym czasie było opracowanie w latach 1945-1947 przez Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego i Tadeusza Bocheńskiego podziału stratygraficznego karbonu, opartego o liczbową nomenklaturę pokładów węgla, i wprowadzenie jednolitej numeracji pokładów węgla w górnictwie. Podział ten i numeracja jest stosowany w GZW do dziś. W drugiej połowie lat pięćdziesiątych XX w. Państwowy Instytut Geologiczny uzyskał teren na obszarze Sosnowca i rozpoczęto budowę nowego, w pełni dostosowanego do nowoczesnych wymagań obiektu. W styczniu 1961 r. rozpoczęła się przeprowadzka do nowego gmachu, którego część została przeznaczona na mieszkania dla pracowników Stacji. Oddany do użytku 60 lat temu gmach pełni swą funkcję do dziś. Kolejne kilkadziesiąt lat pracy Oddziału to okres przede wszystkim badań regionalnych oraz prac poszukiwawczych i dokumentacyjnych złóż węgla kamiennego w Górnośląskim i Lubelskim Zagłębiu Węglowym, a także rud metali w rejonie Zawiercia i Myszkowa. Dziesiątki odwierconych otworów wiertniczych stają się motorem napędzającym badania stratygraficzne, petrograficzne, złożowe i hydrogeologiczne. Cały czas prowadzone są także prace kartograficzne. Istotne zmiany w działalności Oddziału nastąpiły w latach dziewięćdziesiątych XX w., wraz z zakończeniem programów głębokich wierceń. Ich miejsce zajęły głównie badania geośrodowiskowe oraz hydrogeologiczne, nieprzerwanie wykonywane są również regionalne badania geologiczne i kartograficzne. W ostatnich latach Oddział prowadził też innowacyjne prace nad rozwojem technologii eksploatacji metanu z pokładów węgla, w tym ujęcia przedeksploatacyjnego, w celu zwiększenia potencjału wydobywczego gazu w Polsce oraz ograniczenia emisji metanu do atmosfery.
Współprace oddziału
Oddział Górnośląski współpracuje z jednostkami naukowo-badawczymi, administracją rządową, samorządową, podmiotami gospodarczymi, a także organizacjami prowadzącymi działania w obszarze środowiska. Prowadzimy szkolenia i warsztaty m.in. z zakresu: geologii złóż, informacji geologicznej, geologicznych baz danych, kartografii, geologii środowiskowej, hydrogeologii i ochrony georóżnorodności. Od lat prowadzimy szeroko pojętą działalność geoedukacyjną i geoturystyczną, m.in. konkurs geologiczno-środowiskowy „Nasza Ziemia” dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych.
Słowa prof. Józefa Morozewicza
Słowa wypowiedziane w 1919 r., w momencie utworzenia Państwowego Instytutu Geologicznego przez jego dyrektora, prof. Józefa Morozewicza, nie straciły na aktualności przez ponad 100 lat naszej działalności jako Państwowej Służby Geologicznej i Hydrogeologicznej. Ta idea przyświeca również Oddziałowi Górnośląskiemu, pełniącemu służbę dla państwa od 1921 r.
ŚInstytut Geologiczny ma być zakładem naukowo-badawczym, poświęconym przede wszystkim rozważaniu problemów geologicznych związanych z rozmaitymi dziedzinami życia ekonomicznego. [Ś] Uczyni to nie inaczej, jak badając najdokładniej ziemię polska metodami, wypracowanemi i przyjętemi przez wiedzę współczesną. Systematyczne studja geologiczne należą dziś do nieodzownych postulatów każdego dobrze funkcjonującego organizmu państwowego. Ale obok zagadnień natury praktycznej – wcale nie myślimy rezygnować z prac natury teoretycznej, geologia stosowana nie da się pomyśleć bez geologii teoretycznej, nie może bez niej ani rozwijać się, ani należycie spełniać swojego zadaniaŚ