Stal kotłowa jest materiałem, wyróżniającym się wysoką odpornością na działanie wysokich temperatur. Dzięki temu, znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle – przede wszystkim energetycznym. Poznaj najważniejsze gatunki stali kotłowej, ich kluczowe własności i zastosowania!
Stal kotłowa – rodzaje
Stale kotłowe to szeroka grupa wyrobów hutniczych, wyróżniających się zdolnością do pracy w warunkach podwyższonych temperatur. Na ich korzystne własności termiczne wpływa m.in. obecność w składzie takich pierwiastków jak chrom, molibden czy wanad. Do najczęściej stosowanych gatunków stali kotłowej zalicza się m.in.:
- 16Mo3 wg EN (DIN 1.5415, PN 16M) – stal kotłowa o podwyższonej zawartości molibdenu, zawierająca do 0,3% Cr i 0,25-0,35% Mo,
- 13CrMo4-5 wg EN (DIN 1.7335, PN 15HM) – szlachetna stal chromowo-molibdenowa, zawierająca 0,70-1,15% Cr i 0,4-0,6% Mo,
- 10CrMo9-10 wg EN (DIN 1.7380, PN 10H2M) – stal zawierająca 2,00-2,50% Cr i 0,90-1,10% Mo,
- P250GH wg EN (DIN 1.0460), zawierająca 0,30-0,90% Mn i poniżej 0,3% Cr i 0,08% Mo,
- P265GH wg EN (DIN 1.0425, PN St41K) – stal zawierająca 0,5-1,4 Mn i poniżej 0,3% Cr i 0,08% Mo.
Właściwości stali kotłowej
Jak już wspomniano, główną cechą stali kotłowych jest ich odporność na działanie wysokich temperatur. Odmienny skład chemiczny sprawia jednak, że poszczególne gatunki stali kotłowej różnią się swoimi parametrami. Przyjrzyjmy się kluczowym własnościom najczęściej stosowanych gatunków stali kotłowej.
Stal kotłowa 16Mo3 jest stalą żarowytrzymałą, plastyczną i ciągliwą zarówno na gorąco, jak i na zimno. Gatunek ten wyróżnia się dobrą obrabialnością, a także odpornością na korozję spowodowaną obecnością pary wodnej. Może być stosowana w przypadku urządzeń, pracujących w temperaturach do 530°C.
Stal gatunku 13CrMo4-5 cechuje się dobrą plastycznością i ciągliwością oraz jest żarowytrzymała. Ponadto, wyróżnia ją podwyższona odporność na działanie wodoru oraz korozję pod wpływem pary wodnej. Może być wykorzystywana w urządzeniach, pracujących w temperaturach do 530°C, a także stosowana do produkcji elementów pojemników ciśnieniowych, działających w temperaturach do 350°C.
Stal kotłowa 10CrMo9-10 jest stalą żaroodporną i żarowytrzymałą, odporną na korozję w otoczeniu pary wodnej w temperaturach do 590°C. Wyróżnia się ona również odpornością na działanie wodoru w temperaturach do 500°C przy ciśnieniu powyżej 9,8 MPa, z kolei przy niższym ciśnieniu – do temperatury rzędu nawet 600°C.
P250GH jest stalą niestopową, konstrukcyjną o podwyższonej jakości, odporną na działanie temperatur do 480°C. P250GH jest gatunkiem spawalnym, wykorzystywanym w produkcji kotłów parowych i zbiorników ciśnieniowych.
Stal kotłowa P265GH jest stalą niskostopową i niskowęglową, spawalną, wykorzystywaną do produkcji części kotłów i zbiorników ciśnieniowych, narażonych na działanie podwyższonych temperatur i wysokiego ciśnienia.
Zastosowanie stali kotłowej
Odporność termiczna i chemiczna stali kotłowej sprawia, że jest ona powszechnie stosowana w przemyśle – przede wszystkim energetycznym. Większość zamówień na stal kotłową pochodzi z sektora energetycznego – twierdzi właściciel hurtowni stali Polstal w Sosnowcu – Stal takich gatunków jak P250GH, 13CrMo4-5 czy 16Mo jest niezbędna firmom z szeroko pojętej energetyki, m.in. do konstruowania kotłów parowych czy turbin.
Z prętów, blach kotłowych i innych wyrobów powstają takie produkty i podzespoły jak m.in.:
- wymienniki ciepła,
- części kotłów parowych,
- zbiorniki ciśnieniowe i ich elementy,
- rozdzielacze gazów gorących,
- elementy aparatury chemicznej,
- rury,
- kolektory pary,
- armatura turbin wodnych, gazowych, parowych,
- śruby, nakrętki, nity, stosowane w warunkach silnego obciążenia.