Hurtownie stali oferują liczne gatunki stali niestopowych i stopowych, różniące się składem i techniką wyrobu, a co za tym idzie – parametrami. Szeroka gama stali umożliwia ich wykorzystywanie w praktycznie każdej gałęzi przemysłu – obok typowych materiałów konstrukcyjnych, w ofercie dostawców wyrobów metalowych znaleźć można również stale kotłowe, narzędziowe, żarowe czy specjalne. Które z nich najpowszechniej stosowane są w budownictwie i architekturze?
Wykorzystanie stali w budownictwie
Sektor budowlany jest jednym z głównych odbiorców wyrobów stalowych. Wyroby z różnych gatunków stali wykorzystuje się w budownictwie infrastrukturalnym, drogowo-mostowym, a także we wszelkich konstrukcjach stalowych, stanowiących m.in. szkielety hal, budynków wielopiętrowych, wież antenowych, słupów energetycznych. Ze stali wykonuje się również pręty zbrojeniowe do betonu, które zwiększają jego wytrzymałość i nośność.
Podstawowe rodzaje stali
Współczesne stale to kilkaset stopów o odmiennym składzie chemicznym i skrajnie różnych parametrach – łączy je zawartość węgla, zawsze wynosząca maksymalnie 2,1%. Według PN-EN 10020:2003, ze względu na zawartość poszczególnych pierwiastków, stale dzieli się na:
- niestopowe (węglowe), w których zawartość pierwiastków jest niższa, niż znormalizowane, graniczne wartości,
- stopowe odporne na korozję (nierdzewne), zawierające co najmniej 10,5% Cr i poniżej 1,2% C,
- inne stopowe, niespełniające definicji stali nierdzewnych.
W budownictwie najczęściej wykorzystuje się różne gatunki stali czarnej (węglowej), zarówno podstawowe, jak i jakościowe oraz specjalne. Ponadto, w specyficznych warunkach, wykorzystuje się również stale stopowe.
Stal dla budownictwa infrastrukturalnego i drogowego
Stalom wykorzystywanym do konstrukcji mostów czy rurociągów stawia się specjalne wymagania. W tej gałęzi budownictwa wykorzystuje się przede wszystkim wysokowytrzymałe stale węglowe, stale konstrukcyjne jakościowe i specjalne (m.in. odporne na korozję atmosferyczną). Ponadto, zgodnie z wprowadzonymi w 2010 roku normami europejskimi, w przypadku niektórych konstrukcji mostowych i drogowych wymagane jest stosowanie stali specjalnych – nierdzewnych.
Stal na pręty zbrojeniowe
Bez elementów żelbetowych nie obędzie się praktycznie żadna budowa. Pręty stalowe wzmacniają beton, a w konsekwencji zwiększają wytrzymałość całej konstrukcji. Zgodnie z normą PN-B-03264:2002, w konstrukcjach betonowych należy stosować stal zbrojeniową. Norma dzieli ten typ stali na 5 klas, do których zalicza się łącznie 16 gatunków. Poszczególne klasy różnią się wytrzymałością i zastosowaniem:
- klasy A-0 i A-I – o najniższej wytrzymałości, wykorzystywane do wytwarzania pomocniczych elementów zbrojeniowych
- klasa A-II – stosowana do zbrojeń nośnych,
- klasa A-III – do zbrojenia głównego konstrukcji,
- klasa A-IIIN – najbardziej wytrzymała, o specjalnych zastosowaniach.
Stal nierdzewna w budownictwie i architekturze
Ostatnim, coraz powszechniej stosowanym w budownictwie rodzajem stali jest stal nierdzewna. Wyróżnia się ona wyjątkową odpornością na czynniki atmosferyczne i wysokie temperatury. Architekci chętnie stawiają na nią w swoich projektach również ze względu na jej walory estetyczne. Stal nierdzewną wykorzystuje się przede wszystkim w balustradach, profilach okiennych i drzwiowych, systemach mocowań fasad, osłonach kolumn i filarów.